ประวัติความเป็นมา

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อุบลราชธานี เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ประจำจังหวัดแห่งแรกในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ก่อตั้งขึ้นเมื่อปีพุทธศักราช 2532 เพื่อให้เป็นสถาบันด้านการอนุรักษ์ จัดแสดงและเผยแพร่มรดกทางศิลปวัฒนธรรมของท้องถิ่น อาคารพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อุบลราชธานี เดิมเป็นศาลากลางจังหวัดอุบลราชธานี สร้างขึ้นเมื่อปีพุทธศักราช 2461 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว บนที่ดินซึ่งพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ ข้าหลวงต่างพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สำเร็จราชการมณฑลลาวกาว ทรงขอมาจากหม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา เพื่อใช้เป็นที่สาธารณประโยชน์สำหรับก่อสร้างเป็นสถานที่ราชการ

ภายหลังเมื่อมีส่วนราชการเพิ่มมากขึ้น จังหวัดอุบลราชธานีจึงจัดสร้างศาลากลางหลังใหม่ขึ้นบริเวณ ทิศตะวันตกของทุ่งศรีเมือง เมื่อปีพุทธศักราช 2511 จากนั้นจึงย้ายหน่วยงานราชการต่างๆ ออกไปอยู่ที่ศาลากลางหลังใหม่ ส่วนอาคารศาลากลางหลังเดิมถูกใช้งานเป็นที่ว่าการอำเภอเมืองอุบลราชธานีและหน่วยงานราชการขนาดเล็กมาโดยตลอด

ในปีพุทธศักราช 2526 จังหวัดอุบลราชธานีได้มอบอาคารศาลากลางหลังนี้ให้กรมศิลปากรทำการซ่อมแซมบูรณะเพื่อใช้จัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติประจำจังหวัด กระทรวงศึกษาธิการได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 103 ตอนที่ 204 เมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 2529 ประกาศให้พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อุบลราชธานี เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หลังจากบูรณะซ่อมแซมและจัดแสดงนิทรรศการแล้วเสร็จ กรมศิลปากรได้กราบบังคมทูลเชิญสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารีเสด็จพระราชดำเนินเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อุบลราชธานี เมื่อวันที่ 30 มิถุนายน 2532

อาคารพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อุบลราชธานี เป็นอาคารชั้นเดียว ก่ออิฐถือปูนยกพื้นสูง หลังคาทรงปั้นหยา มุงกระเบื้องว่าว แผนผังอาคารเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าหันหน้าไปทางทิศเหนือ ช่องว่างระหว่างเสา ใต้กรอบหน้าต่างประดับด้วยลายปูนปั้นรูปดอกบัว ภายในอาคารประกอบด้วยห้องโถงใหญ่อยู่ตรงกลาง มีห้องขนาดเล็กและระเบียงทางเดินอยู่โดยรอบ เหนือกรอบประตูและหัวเสารับชายคาที่ระเบียงประดับด้วยไม้ฉลุลายพันธุ์พฤกษา ด้านบนของมุขทำเป็นหน้าบัน ตรงกลางมีชื่อ "ศาลากลางจังหวัดอุบลราชธานี" ส่วนบนสุดมีครุฑขนาดใหญ่เป็นสัญลักษณ์ของศาลากลางจังหวัดในสมัยนั้น

อาคารพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อุบลราชธานี ถือเป็นอาคารที่มีคุณค่าทางสถาปัตยกรรมและเป็นอนุสรณ์สถานที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดอุบลราชธานี ได้รับรางวัลอาคารอนุรักษ์ศิลปกรรมดีเด่นในปี พุทธศักราช 2532 จากสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมถ์ และกรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน เมื่อวันที่ 10 ตุลาคม 2544

History

Ubon Ratchathani National Museum is the first national museum of the city in the Northeast which founded in B.E. 2532 (1989) as a local cultural conservation, exhibition and dissemination center. In the past, the museum was established as Ubon Ratchathani city hall in B.E.2461 (1918) during a reign of Phra Bat Somdet Phra Poramenthra Maha Vajiravudh Phra Mongkut Klao Chao Yu Hua or King Rama VI on a land that Krommaluang Sappasitdhiprasong, the diplomatic representative of King Rama V to Lao Kao County (administrative subdivisions covering most cities in the Northeast today), asked from Lady Chaingkam Chumpon Na Ayutthaya for public interest such as for building a government office.

Later, when there were more government offices, Ubon Ratchathani Provincial Office, thus, decided to build a new city hall at the Western side of Thoung Sri Mueang in B.E. 2511 (1968). Since then, government offices moved to the new city hall while the old one had been used as District Office of Ubon Ratchathani and small government offices.

In B.E. 2526 (1983), Ubon Ratchathani Provincial Office granted the old city hall to Fine Arts Department to renovate it as the province’s national museum. The Ministry of Education announced in the 103rd Royal Thai Government Gazette, Section 204 on November 20th, B.E. 2529 (1986) that Ubon Ratchathani National Museum be recognized as a “National Museum.” After the renovation and exhibition were finished, the Fine Arts Department invited Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn to open the museum on June 30th, B.E. 2532 (1989).

Ubon Ratchathani National Museum is a single-storied built on bricks and bound by mortar paste, high from the ground; the roof is without gables and covered with roof tiles. The building plan has a rectangle shape facing the North and there is space between the columns; the window frames decorated with lotus patterns. There is also a big common room at the center of the building, surrounded with smaller rooms and corridors. Above the doors and on the column heads under eaves at the corridors are garnished with leaf-pattern wooden pieces while the space above that area was also ornamented and, at the center, there is a name attached said "Ubon Ratchathani City Hall." Above it all, a big garuda which symbolizes a city from the past is elegantly sitting on the top of the building.

Ubon Ratchathani National Museum is both architecturally valuable and is one of the vital monuments of Ubon Ratchathani. The Association of Siamese Architects (ASA) and Fine Arts Department honored the museum in B.E.2532 (1989) with the architectural conservation award and registered it as a historic site on October 10th, 2001.