โคมป่องทรงปราสาท

โคมนี้ทำด้วยสำริด ปิดทอง ใช้สำหรับจุดไฟบูชาองค์พระธาตุหริภุญไชย มีลักษณะเป็นทรงปราสาทของทางภาคเหนือ คือ มีฐานสูงรองรับองค์เรือนธาตุ มีฉลุโปร่งเป็นลวดลายแบบล้านนา โดยด้านหน้าทำประตูเล็กๆ ฉลุลายดอกไม้และลายกนก สองข้างของประตูทำเป็นบุคคลยืนเหนือฐานบัวแสดงอัญชุลี นุ่งผ้ายาวกรอมเข้าเท้า และชายผ้ารวมทั้งใส่เครื่องประดับต่างๆ ด้วย ส่วนอีกสามด้านนั้น ตรงกลางของแต่ละด้านทำเป็นกรอบสี่เหลี่ยมภายในมีลายดอกไม้สี่กลีบประดับอยู่ด้วยมุมทั้งสี่ทำเป็นนาคมีปีกทอดตัวลงมา ถึงขึ้นไปเป็นหลังคาซ้อนกัน 2 ชั้น ยอดสุดทำเป็นดอกบัวตูม

จากการประดิษฐ์ฐานของโคมนี้ให้มีหน้ากระดานท้องไม้เลี้ยง ไม่มีลวดบัวลูกแก้วประกอบแต่อย่างใด หากแต่ทำเป็นลูกฟักเจาะโปร่งประดับไว้แทน ซึ่งลักษณะเช่นนี้เป็นที่นิยมใช้ในศิลปะล้านนา รอบฐานด้านนอกจากโคมนี้มีจารึกอักษรยวน (ไทยเหนือ) ภาษายาวนความว่า “จุลศักราช 870 (พุทธศักราช 2501) พระรัตนะปัญญาเป็นประธาน (พร้อมด้วย) พระสวามีศีลวิสุทธิ วัดต้นแก้ว ชักชวนผู้มีศรัทธา “ชาวญางหวาน”(?) ทั้งหลายที่อยู่
ทิศตะวันตก ออก ใต้ และเหนือ ให้เก็บรวบรวมทองสัมฤทธิ์เพื่อหล่อรูปหราสารทหนัก 58000 (ประมาณ 60 กิโลกรัม) สำหรับใช้เป็นประทีปบูชาพระมหาธาตุเจ้าตราบจนถึง 5,000 พระวัสสะเทอญ”
ส่วนแผ่นเชิงเทียนด้านในโคมก็มีจากรึกด้วยอักษรและภาษาเดียวกันความว่า “ข้า (พระพุทธเจ้า) หล่อโคมเพื่อบูชาพระมหาธาตุเจ้า โดยตั้งปรารถนาให้ได้เกิดเป็นพระอรหันต์องค์หนึกในสำหนักพระอริยเมตไตยโพธิสัตว์เจ้าเทอญ”
โคมสำริดนี้จึงสร้างขึ้นในราชการพระเจ้าเมืองแก้ว หรือติลกปนัดดาธิราช .(พุทธศักราช 2038-2068) หนังสือ ชินกาลมาลีปกรณ์ กล่าวว่า พระองค์.โปรดให้สร้างวิหารใหญ่และศาลามหาวินิจฉัยในวัดพระธาตุหริภุญไชยด้วย