- ชื่อโบราณวัตถุ :
- ใบเสมาสลักภาพเล่าเรื่องทางพุทธศาสนา
- แบบศิลปะ :
- ทวารวดี
- ชนิด :
- หินทราย
- ขนาด :
- กว้าง 53 สูง 267 เซนติเมตร
- อายุสมัย :
- ทวารวดี ราวพุทธศตวรรษที่ 14 - 16
- ลักษณะ :
- ลักษณะและรายะเอียด
- เป็นใบเสมาแบบแท่งหินรูปทรงสี่เหลี่ยมจัตุรัส ลำตัวเรียวยาว ยอดสอบ โค้งทั้งสี่ด้าน สภาพชำรุด มีรอยแตกกะเทาะและรอยแตกร้าว สลักลายกนกและลายพันธุ์พฤกษาที่เชิงใบเสมาทั้งสี่ด้าน สลักแนวกรอบของลวดลายทั้งด้านบนและด้านล่าง เหนือเชิงของใบเสมาทั้งสี่ด้านสลักภาพเล่าเรื่อง
- ด้านที่ 1 สลักภาพบุคคลชายหญิง 2 คน สวมศิราภรณ์มงกุฏยอดแหลม นุ่งผ้าหยักรั้ง ลักษณะคล้ายกำลังก้าวเดินจูงมือ รายละเอียดบนใบหน้าไม้ชัดเจน
- ด้านที่ 2 สลักภาพบุคคล 2 คน กำลังต่อสู้กัน ทรงผมของบุคคลทางด้านขวามือของภาพมีลักษณะกระจายคล้ายใบพัด สวมผ้าคาดศรีษะ นุ่งผ้าหยักรั้ง ลักษณะคล้ายกำลังถูกบุคคลทางด้านซ้ายมือของภาพยกลำตัวขึ้น
- ด้านที่ 3 สลักภาพบุคคลต่อสู้กับงู เป็นภาพบุรุษนุ้งผ้าหยักรั้ง กางขาทั้งสองข้างออกจากกัน มือขวาจับกลางลำตัวของงู เงยหน้ามอง มือซ้ายที่ยกขึ้นตรงตำแหน่งหัวงูทึ่อยู่เหนือศรีษะ ลักษณะคล้ายกำลังหลอกล่อ
- และด้านที่ 4 สลักภาพบุคคลต่อสู้กับม้าบุคคลมีลักษณะผมยาว ทรงผมกระจายตัวคล้ายใบพัด นุ่งผ้าหยักรั้ง ปล่อยชายผ้าบริเวณตรงกลาง มือทั้งสองข้างจับขาหน้าของม้าไว้ ขาหลังของม้าอยู่ในลักษณะยกขึ้นติดลำตัวบุคคลที่อยู่ตรงหน้า
- การวิเคราะห์เนื้อหา
- จากการศึกษาพบว่ายังไม่มีนักวิชาการท่านใดทำการวิเคราะห์และแปลความหมายของภาพเล่าเรื่องเหตุการณ์ดังกล่าว เนื่องจากในองค์ประกอบของภาพทั้ง 4 ด้านไม่ปรากฏภาพพระพุทธเจ้า อีกทั้งปรากฏการต่อสู้ของบุคคลกับสัตว์ รวมถึงอมนุษย์ จึงสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นภาพเล่าเรื่องจากชาดกในพระพุทธศาสนาเรื่องใดเรื่องหนึ่ง จึงเป็นสิ่งที่นักวิชาการและผู้ที่สนใจควรช่วยกันศึกษาวิเคราะห์และหาหลักฐานในการอ้างอิงเพิ่มเติมเพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อการศึกษาเรื่องราวเกี่ยวกับภาพเล่าเรื่องบนใบเสมาต่อไปในอนาคต
- ประวัติ :
- พบที่อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
- สถานที่จัดแสดง :
- พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ขอนแก่น
